Ν. 5178/2025 για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων (gender balance) στα Διοικητικά Συμβούλια εταιρειών και δημοσίων επιχειρήσεων

Δημοσιεύθηκε ο Ν. 5178/2025 που ενσωματώνει την Οδηγία (Ε.Ε.) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια εταιρειών και δημοσίων επιχειρήσεων (Directive (EU) 2022/2381 on improving the gender balance among directors of listed companies and related measures).

Σκοπός των νέων διατάξεων είναι η διασφάλιση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας των φύλων και η επίτευξη μίας πιο ισόρροπης εκπροσώπησής τους στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών, των ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών.

Οι κυριότερες προβλέψεις του νέου νόμου είναι οι εξής: 

1) Αλλάζει το ελάχιστο ποσοστό εκπροσώπησης ανά φύλο στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών. Η συμμετοχή του υποεκπροσωπούμενου φύλου δεν πρέπει να υπολείπεται του 25% του συνόλου των μελών του ΔΣ, και σε περίπτωση κλάσματος το ποσοστό στρογγυλοποιείται στον εγγύτερο ακέραιο αριθμό, ενώ μέχρι τώρα στρογγυλοποιούταν στον προηγούμενο ακέραιο.

Σε εισηγμένες εταιρείες που απασχολούν 250 εργαζομένους και άνω και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50.000.000 ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43.000.000 ευρώ, το αντίστοιχο ποσοστό δεν πρέπει να υπολείπεται του 33% επί του συνόλου των μελών του ΔΣ. Επιπρόσθετα, όταν στο ΔΣ των εταιρειών αυτών συμμετέχουν τρία ή περισσότερα εκτελεστικά μέλη, στο ποσοστό του 33% περιλαμβάνεται ένα τουλάχιστον εκτελεστικό μέλος του υποεκπροσωπούμενου φύλου.

Οι εισηγμένες εταιρείες οφείλουν να επιδιώκουν την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στο ΔΣ και να διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση και τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ των φύλων.

2) Εισάγονται διατάξεις με σκοπό την ουσιαστική εφαρμογή των κριτηρίων επιλογής διευθυντικών στελεχών εισηγμένων εταιρειών, βάσει διαφανούς και πλήρως καθορισμένης διαδικασίας και αντικειμενικής συγκριτικής αξιολόγησης των προσόντων τους.

Ειδικότερα, στην πολιτική καταλληλότητας των μελών του ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών περιγράφονται τα κριτήρια επιλογής, καθώς και η διαδικασία που ακολουθείται για την επιλογή των μελών του ΔΣ. Τα κριτήρια καθορίζονται πριν από την έναρξη της διαδικασίας επιλογής ώστε, σε περίπτωση που οι εταιρείες για τις οποίες ισχύει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής του υποεκπροσωπούμενου φύλλου 33% δεν τηρούν το απαιτούμενο ποσοστό, να εξασφαλίζεται ότι μεταξύ υποψηφίων που διαθέτουν ίδια προσόντα θα δίνεται προτεραιότητα στην υποψηφιότητα ατόμου του υποεκπροσωπούμενου φύλου, εκτός εάν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι.

Ο υποψήφιος που συμμετείχε στη διαδικασία επιλογής και δεν προτιμήθηκε, μπορεί να αιτηθεί από την εταιρεία αναλυτική ενημέρωση σχετικά με: α) τα κριτήρια αξιολόγησης στα οποία βασίστηκε η συγκεκριμένη επιλογή, β) την αντικειμενική, συγκριτική αξιολόγηση των υποψηφίων που προκύπτει από την εφαρμογή των κριτηρίων αυτών, γ) τους ειδικούς λόγους που οδήγησαν στην κατ’ εξαίρεση επιλογή της υποψηφιότητας του μη υποεκπροσωπούμενου φύλου, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση. Η εταιρεία οφείλει να παρέχει τα στοιχεία αυτά εντός είκοσι ημερών.

Η απόφαση του εταιρικού οργάνου περί διορισμού μέλους του ΔΣ που λήφθηκε κατά παράβαση των κριτηρίων επιλογής και της προβλεπόμενης διαδικασίας, είναι άκυρη. Την ακυρότητα μπορεί να προβάλλει ο υποψήφιος του υποεκπροσωπούμενου φύλου που δεν επιλέχθηκε, εντός έξι μηνών από την καταχώριση της απόφασης στο Γ.Ε.ΜΗ., καθώς και να αξιώσει αποζημίωση εντός της ανωτέρω προθεσμίας. Ωστόσο, η ακυρότητα δεν θίγει το κύρος των αποφάσεων του ΔΣ που λήφθηκαν με τη συμμετοχή του μέλους του άλλου φύλου που διορίστηκε ή εκλέχθηκε δυνάμει της άκυρης απόφασης.

3) Οι εισηγμένες εταιρείες για τις οποίες ισχύει το ελάχιστο ποσοστό 33% συμμετοχής του υποεκπροσωπούμενου φύλλου στο ΔΣ τους καταρτίζουν ειδική ετήσια έκθεση που αναρτάται στον ιστότοπό τους και περιλαμβάνει:

α) στοιχεία για την εφαρμογή των προβλεπόμενων στο νόμο ποσοστών, με αναφορά στον αριθμό των εκτελεστικών και των μη εκτελεστικών μελών που είναι πρόσωπα του υποεκπροσωπούμενου φύλου, β) στοιχεία για τη συμμόρφωση με την υποχρέωση περί ορισμού εκτελεστικού μέλους από το εκπροσωπούμενο φύλο, εφόσον εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ρύθμισης αυτής, και γ) τα μέτρα που εφαρμόζονται ή πρόκειται να ληφθούν για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στο ΔΣ.

Η έκθεση αποστέλλεται έως την 30^η Σεπτεμβρίου κάθε έτους στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στο Τμήμα Τεκμηρίωσης, Έρευνας και Ψηφιακής Υποστήριξης της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και στον Συνήγορο του Πολίτη. Περίληψη των στοιχείων των περ. α) και β) που αναφέρθηκαν ανωτέρω περιλαμβάνεται στη Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης.

4) Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις παραπάνω υποχρεώσεις, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επιβάλλει τις προβλεπόμενες στην παρ. 1 του άρθ. 24 του Ν. 4706/2020 κυρώσεις, κοινοποιώντας την απόφασή της στη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προβαίνουν και σε δημόσια ανακοίνωση της παράβασης της εταιρείας που αναρτάται στον ιστότοπό τους.

Επιπρόσθετα, για τις εισηγμένες εταιρείες για τις οποίες ισχύει το ελάχιστο ποσοστό 33% συμμετοχής του υποεκπροσωπούμενου φύλλου στο ΔΣ, καθώς και η υποχρέωση ορισμού εκτελεστικού μέλους από το υποεκπροσωπούμενο φύλο κατά τα ανωτέρω, η μη συμμόρφωσή τους με τις υποχρεώσεις αυτές συνιστά αθέτηση των αρχών που εφαρμόζονται στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων και λόγο αποκλεισμού τους (Ν. 4412/2016), καθώς και αθέτηση των γενικών αρχών του Ν. 4413/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις παραχώρησης.

Ως πρόσθετο μέτρο για την ισόρροπη εκπροσώπηση στο ΔΣ εισηγμένων εταιρειών προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης στις εταιρείες που τηρούν τις νέες διατάξεις, κατόπιν αίτησής τους, ως επιβράβευση για την εφαρμογή πολιτικών ίσης μεταχείρισης, «Σήμα Ισότητας» (Ν. 4604/2019), που καταχωρείται στο Γ.Ε.ΜΗ.. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δύναται να υπογράφει με τις εταιρείες αυτές μνημόνια συνεργασίας για την ενίσχυση της έμφυλης ισότητας και την καταπολέμηση των διακρίσεων σε εταιρικά περιβάλλοντα.

5) Οι διατάξεις για την Ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στο ΔΣ και για τα κριτήρια και τη διαδικασία επιλογής μελών του ΔΣ, μπορούν να εφαρμόζονται αναλόγως και σε μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες που απασχολούν 250 εργαζομένους και άνω και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50.000.000 ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43.000.000 ευρώ, εφόσον προβλέπεται στο καταστατικό τους. Στην περίπτωση αυτή, εφαρμόζονται αναλόγως και οι διατάξεις περί επιβράβευσης.

Ανάλογη εφαρμογή της υποχρέωση ορισμού εκτελεστικού μέλους από το υποεκπροσωπούμενο φύλο, καθώς και των διατάξεων για τα κριτήρια και τη διαδικασία επιλογής μελών του ΔΣ, εισάγεται και για τις μη εισηγμένες δημόσιες επιχειρήσεις του Ν. 3429/2005 που απασχολούν 250 εργαζομένους και άνω και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50.000.000 ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43.000.000 ευρώ, εφόσον προβλέπεται στο καταστατικό τους.

6) Αρμόδιος φορέας για την προαγωγή, την ανάλυση, την παρακολούθηση και τη στήριξη της έμφυλης ισορροπίας στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών ορίζεται η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Ο εν λόγω φορέας είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση πολιτικών και δράσεων, συμπεριλαμβανομένης της σύνταξης και δημοσίευσης ετήσιου καταλόγου με τις εταιρείες που τηρούν της προβλέψεις του Ν. 5178/2025, καθώς και της σύνταξης έκθεσης (ανά διετία), που κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιλαμβάνει ενημέρωση για τα μέτρα που εφαρμόζονται από τις εταιρείες για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα ΔΣ τους, για την τήρηση των προβλεπόμενων στο νόμο ποσοστών, καθώς και για τη συμμόρφωση με τις λοιπές υποχρεώσεις του νόμου. Η έκθεση κοινοποιείται στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Η Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συνεργάζεται με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το Υπουργείο Ανάπτυξης, τον Συνήγορο του Πολίτη, την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, άλλους φορείς του Δημοσίου, τις δημόσιες επιχειρήσεις, τους κοινωνικούς εταίρους, τις επαγγελματικές ενώσεις και τις ενώσεις των εταιρειών, τις εταιρείες και τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών, για τη διάδοση καλών πρακτικών σχετικά με την προαγωγή, την ανάλυση, την παρακολούθηση και τη στήριξη της έμφυλης ισορροπίας στα ΔΣ των ανωνύμων εταιρειών.

Τέλος, προβλέπεται Ταμείο Ισότητας των Φύλων, ενώ τα ποσά από την είσπραξη των χρηματικών κυρώσεων του άρθ. 24 του Ν. 4706/2020 που επιβάλλονται λόγω μη συμμόρφωσης με τις νέες διατάξεις αποτελούν έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού και διατίθενται με σκοπό την εξυπηρέτηση της αποστολής της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ιδίως για την ενίσχυση της έμφυλης ισότητας και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.

7) Η ισχύς των διατάξεων για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στο ΔΣ, καθώς και των διατάξεων για τα κριτήρια και τη διαδικασία επιλογής μελών του ΔΣ, αρχίζει από την 30^η.06.2026, εκτός από την υποχρέωση περί ορισμού εκτελεστικού μέλους από το εκπροσωπούμενο φύλο, με την οποία οι εταιρείες οφείλουν να συμμορφωθούν κατά την πρώτη μετά την 30^η.06.2026 λήξη θητείας ή της επόμενης θητείας σε περίπτωση ανανέωσης ή εξ οιουδήποτε λόγου αντικατάστασης ήδη υπηρετούντος εκτελεστικού μέλους του ΔΣ.

Οι εταιρείες που εμπίπτουν στις ως άνω διατάξεις οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα οργανωτικά μέτρα για τη συμμόρφωση με τις παραπάνω υποχρεώσεις τους έως την 30^η.06.2026.

Η υποχρέωση κατάρτισης της ειδικής ετήσιας έκθεσης και της περιληπτικής αναφοράς των στοιχείων της στη Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιρειών, έχει άμεση εφαρμογή.

Μυρτώ Β. Αντωνοπούλου [e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.]

Το κείμενο του Ν. 5178/2025 θα το βρείτε εδώ.