Δημοσιεύτηκε ο ν. 4443/2016 για την αρχή της ίσης μεταχείρισης προσώπων

Με τον ν. 4443/2016 προβλέπεται η διεύρυνση των λόγων της ίσης μεταχείρισης που είχαν θεσπιστεί με τον ν. 3304/2005, προς επίρρωση των συνταγματικών αρχών της ισονομίας, ισοπολιτείας και της ισότητας και με γνώμονα την επέκταση του πεδίου προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Εξάλλου, η προβλεπόμενη εξ αντιδιαστολής ταυτοποίηση κοινωνικών προκαταλήψεων και αρνητικών στερεοτύπων, που συνιστούν μεταξύ άλλων τον συμπεριφορικό τροφοδότη συνθηκών άνισης μεταχείρισης και μισαλλοδοξίας, συμβάλλει στην περαιτέρω αποδόμησή τους και εν τέλει στον κοινωνικό στιγματισμό των διακρίσεων στη χώρα. Βασικός στόχος του εθνικού νομοθέτη είναι η δημιουργία ενός ενιαίου, σαφούς και νομικά άρτιου πλαισίου εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης, λαμβάνοντας υπόψη επί ζητημάτων ίσης μεταχείρισης τη σχετική νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τις συστάσεις διεθνών οργανισμών, αλλά και τις εκθέσεις εθνικών φορέων.

Συνοπτικά:

• Διευρύνεται η έννοια της αρχής της ίσης µεταχείρισης που είχε θεσπιστεί με τον ν. 3304/2005, κατά το πρότυπο του άρθρου 21 του Χάρτη Θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε. Έτσι, η διευρυμένη πλέον αρχή αφορά την ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως φυλής, χρώµατος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής και γενεαλογικών καταβολών, καθώς και -ειδικά στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας- την ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισµού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.
  Συγκεκριμένα, στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης, προστίθεται ως λόγοι διάκρισης οι όροι «χρόνια ασθένεια», «οικογενειακή κατάσταση», «κοινωνική κατάσταση», αντικαθίσταται ο αναχρονιστικός όρος «γενετήσιος προσανατολισμός» με τον όρο «σεξουαλικός προσανατολισμός» και επιπροσθέτως αναφέρεται ρητώς ως λόγος διάκρισης η «ταυτότητα φύλου» και «τα χαρακτηριστικά φύλου».
  Με τον όρο «χρόνια ασθένεια» εννοούνται οι ασθένειες εκείνες που προκύπτουν είτε από παθήσεις είτε από ατύχημα και παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: διάρκεια επ’ άπειρον και μη υφιστάμενη αναγνωρισμένη θεραπεία, υποτροπή ή πιθανότητα υποτροπής, μονιμότητα, μακροχρόνια παρακολούθηση, ιατρικές επισκέψεις και διαγνωστικές εξετάσεις, ενώ ο ασθενής χρειάζεται επανένταξη ή ειδική εκπαίδευση για να μπορέσει να την αντιμετωπίσει. Υπό το πρίσμα αυτό, η «οροθετικότητα» εντάσσεται αναμφισβήτητα στο προστατευτικό πλέγμα της «αναπηρίας ή χρόνιας ασθένεια».
  Ακολούθως, με τον παρόντα νόμο η προσθήκη του όρου «οικογενειακή κατάσταση» έχει ως στόχο την απόλυτη προστασία στο τομέα της απασχόλησης και της εργασίας των ισχυρών βιοτικών δεσμών που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της οικογενειακής ζωής ανεξαρτήτως του τύπου της ένωσης ενός ζεύγους.
  Επιπλέον, ως λόγος διάκρισης προβλέπεται η «κοινωνική κατάσταση» ως αποτέλεσμα τυχόν κοινωνικού στιγματισμού ενός προσώπου λόγω της διακριτότητάς του ως μέλους ενός ιδιαίτερου κοινωνικού υποσυνόλου, επί παραδείγματι σε μια τέτοια κατάσταση μπορεί να ευρίσκονται πρώην χρήστες ουσιών ή πρώην φυλακισμένοι.
  Τέλος, ο εθνικός νομοθέτης, προβλέπει ρητώς στον παρόντα νόμο την απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στο τομέα της απασχόλησης και της εργασίας. Ας σημειωθεί ότι ο όρος «ταυτότητα φύλου» αναφέρεται σε «διεμφυλικά άτομα» αγγλιστί «transgender», των οποίων η ταυτότητα φύλου είναι διαφορετική από το φύλο της γέννησής τους, ενώ υπό την έννοια «χαρακτηριστικά φύλου» προσδιορίζονται τα «διαφυλικά άτομα» / «intersex», τα οποία εκ γενετής εμφανίζουν σεξουαλικά χαρακτηριστικά, που δεν πληρούν απολύτως την ανατομική τους κατάταξη σε αρσενικό ή θηλυκό φύλο.
• Καθορίζεται ότι η εν λόγω αρχή εφαρμόζεται τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
• Θεσπίζονται εξαιρέσεις στην ως άνω αρχή, όταν η διαφορετική μεταχείριση σχετίζεται με ειδικές επαγγελματικές απαιτήσεις ή με την ηλικία, εφόσον έτσι εξυπηρετούνται σκοποί της πολιτικής της απασχόλησης, της αγοράς εργασίας και της επαγγελματικής κατάρτισης, τα δε μέσα επίτευξης των σκοπών αυτών είναι πρόσφορα και αναγκαία.
• Υποχρεώνονται οι εργοδότες σε εύλογες προσαρμογές για τα άτομα με χρόνια πάθηση ή αναπηρία, ώστε να τηρηθεί η εν λόγω αρχή. Έτσι, υποχρεώνονται στη λήψη όλων των ενδεδειγµένων κατά περίπτωση µέτρων, προκειµένου τα άτοµα αυτά να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θέση εργασίας, να ασκούν αυτήν και να εξελίσσονται, καθώς και δυνατότητα συµµετοχής στην επαγγελµατική κατάρτιση.
• Θεσπίζονται κυρώσεις για την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης, τόσο σε επίπεδο ποινικής όσο και εργατικής νομοθεσίας, όταν η παραβίαση αυτή γίνεται από πρόσωπο που ενεργεί ως εργοδότης, κατά τη σύναψη ή άρνηση σύναψης εργασιακής σχέσης ή στη διάρκεια, λειτουργία, εξέλιξη ή λύση αυτή.
• Ορίζεται ο Συνήγορος του Πολίτη ως φορέας παρακολούθησης και προώθησης της εφαρµογής της ως άνω αρχής, ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο, σαφές και νομικά άρτιο πλαίσιο εφαρμογής της.

Για το πλήρες κείμενο του νόμου, καθώς και για την αιτιολογική του έκθεση βλ. εδώ:
Ν. 4443/2016
Αιτιολογική έκθεση