Σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε από τις 02.05.2017 το σχέδιο νόμου για την ταυτότητα φύλλου, με τίτλο «Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου- Εθνικός Μηχανισμός Παρακολούθησης και Αξιολόγησης του Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού». Κεντρική ιδέα του σχεδίου είναι, ότι, εάν ο τρόπος με τον οποίο ένα πρόσωπο βιώνει το φύλο του δεν είναι σύμφωνος με το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννησή του (με κριτήριο τα βιολογικά χαρακτηριστικά του), μπορεί να γίνει διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, δίχως να απαιτείται προηγούμενη χειρουργική επέμβαση ή εξέταση από ψυχίατρο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το κείμενο του σχεδίου νόμου:

Με τον όρο «ταυτότητα φύλλου» νοείται ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρίστηκε κατά τη γέννησή του με βάση τα βιολογικά του χαρακτηριστικά (χρωμοσωμικά, γονιδιακά και ανατομικά χαρακτηριστικά, που περιλαμβάνουν πρωτογενή χαρακτηριστικά, όπως τα αναπαραγωγικά όργανα και δευτερογενή χαρακτηριστικά, όπως η μυϊκή μάζα, η ανάπτυξη στήθους ή τριχοφυϊας). Η ταυτότητα φύλου περιλαμβάνει την προσωπική αίσθηση του σώματος, καθώς και την κοινωνική και εξωτερική έκφραση του φύλου, τα οποία αντιστοιχούν στη βούληση του προσώπου. Η προσωπική αίσθηση του σώματος μπορεί αν συνδέεται και με αλλαγές που οφείλονται σε ιατρική αγωγή ή άλλες ιατρικές επεμβάσεις που επιλέχθηκαν ελεύθερα.

Η ταυτότητα φύλου αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης διάσταση της προσωπικότητας ενός προσώπου, σε συμφωνία με τη σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και τη Σύσταση CM/Rec (2010) 5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης περί καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.

Σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ ταυτότητας φύλου και καταχωρισμένου φύλου, το πρόσωπο μπορεί να ζητήσει τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου του, ώστε αυτό να αντιστοιχεί στη βούληση, στην προσωπική αίσθηση του σώματος και στην εξωτερική του εικόνα. Για τη διόρθωση αυτή, δεν τίθεται ως αναγκαία προϋπόθεση η προηγούμενη επέμβαση αλλαγής φύλου, αλλά ούτε και η ύπαρξη ψυχιατρικής γνωμάτευσης. Μοναδικό κριτήριο είναι ο αυτοπροσδιορισμός του προσώπου. Έτσι, το σχέδιο νόμου είναι σύμφωνο τόσο με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) σύμφωνα με το οποίο «καθένας έχει το δικαίωμα στον σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής, του οίκου του και των επικοινωνιών του» όσο και με τα άρθρα 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR), που προβλέπουν το δικαίωμα για ισότητα και μη επιβολή διακρίσεων. Κι αυτό, διότι η υποχρεωτική στείρωση, δηλαδή η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρεν και αντίστροφα, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα παραβιάζει τις ως άνω διατάξεις, όπως έχει κριθεί ήδη από την ελληνική νομολογία (βλ. 418/2016 ΕιρΑθ).

Η διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου γίνεται με δικαστική απόφαση. Στην αίτηση για την έκδοσή της δηλώνονται το επιθυμητό φύλο, το κύριο όνομα που επιλέγεται και το προσαρμοσμένο σχετικά επώνυμο. Η δικαστική αυτή απόφαση καταχωρίζεται στο ληξιαρχείο που είχε συντάξει η ληξιαρχική πράξη γέννησης του προσώπου.

Το πρόσωπο μπορεί να αλλάξει το καταχωρισμένο φύλο του μόνο δύο φορές, κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Εάν το πρόσωπο που διόρθωσε το καταχωρισμένο φύλο του έχει παιδιά, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του από τη γονική μέριμνα δεν επηρεάζονται.

Οι ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου, οι οποίες φαίνεται να αξιοποιούν την εμπειρία πρόσφατων νομοθεσιών άλλων χωρών, καθώς και την απόφαση 2048 (2015) της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης, κινούνται προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης της άνισης και κακοποιητικής μεταχείρισης που υφίστανται οι τρανς άνθρωποι στην δημόσια και ιδιωτική ζωή τους, η οποία οφείλεται στο έλλειμμα νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου χωρίς το προαπαιτούμενο της στείρωσης.

Για το πλήρες κείμενο του σχεδίου νόμου: http://www.opengov.gr/ministryofjustice/wp-content/uploads/downloads/2017/05/sxedio_nomou_filo_paidi.pdf
Για τη συμμετοχή σας στη δημόσια διαβούλευση: http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=8078