Προδικαστική παραπομπή – Φορολογία – Γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων καταναλώσεως – Οδηγία 92/12/ΕΟΚ – Βιομηχανοποιημένα καπνά που διακινούνται υπό καθεστώς αναστολής επιβολής του ειδικού φόρου καταναλώσεως – Ευθύνη του εγκεκριμένου αποθηκευτή

Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) της 02^ης.06.2016, στην υπόθεση C-81/15, την οποία χειρίστηκε το γραφείο μας, αποφαίνεται επί ενός ιδιαίτερα σημαντικού ζητήματος που άπτεται του ενωσιακού δικαίου. Ειδικότερα, με την εν λόγω απόφαση, το ΔΕΕ απάντησε στο προδικαστικό ερώτημα που του είχε υποβληθεί με την με αρ. 144/2015 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), εν όψει των αμφιβολιών που προέκυψαν ως προς την ερμηνεία της Οδηγίας 92/12/ΕΟΚ του Συμβουλίου, σχετικά με το γενικό καθεστώς, την κατοχή, την κυκλοφορία και τους ελέγχους των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΕ 1992, L 76, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 92/108/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ 1992, L 390, σ. 124).

Το προδικαστικό ερώτημα υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ ελληνικής βιομηχανίας και του Υπουργού Οικονομικών, σχετικά με πράξη με την οποία κηρύχθηκε αλληλεγγύως υπόχρεη, ως εγκεκριμένος αποθηκευτής, για την καταβολή πολλαπλών τελών και πρόσθετου τέλους φορολογίας, συνεπεία λαθρεμπορικής παραβάσεως από τα πρόσωπα που εκτέλεσαν την διακίνηση των εμπορευμάτων της. Ειδικότερα, το ΣτΕ υπέβαλε στο ΔΕΕ το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα: «Η Οδηγία 92/12/ΕΟΚ, ερμηνευόμενη ενόψει των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης, ιδίως δε των αρχών της αποτελεσματικότητας αυτού, της ασφάλειας δικαίου και της αναλογικότητας, έχει την έννοια ότι απαγορεύει την εφαρμογή, σε υπόθεση όπως η παρούσα, νομοθετικής διάταξης κράτους μέλους, όπως είναι εκείνη του άρθρου 108 του Τελωνειακού Κώδικα, σύμφωνα με την οποία μπορεί να κηρυχθεί αλληλεγγύως υπεύθυνος για την πληρωμή διοικητικών προστίμων, λόγω λαθρεμπορίας, ο εγκεκριμένος αποθηκευτής προϊόντων τα οποία διακινήθηκαν από τη φορολογική αποθήκη του υπό καθεστώς αναστολής επιβολής των αναλογούντων φόρων και τα οποία εξήλθαν αντικανονικώς από το εν λόγω καθεστώς, συνεπεία λαθρεμπορικής παράβασης, ανεξαρτήτως του εάν αυτός είχε, κατά το χρόνο διάπραξης της παράβασης, την κυριότητα των εμπορευμάτων, βάσει των κανόνων του ιδιωτικού δικαίου, και, περαιτέρω, ανεξαρτήτως του εάν οι δράστες της παράβασης, που ενεπλάκησαν στη διακίνηση αυτή, είχαν συνάψει ορισμένη συμβατική σχέση με τον εγκεκριμένο αποθηκευτή, από την οποία να προκύπτει ότι δρούσαν ως εντολοδόχοι του;».

Στο προδικαστικό ερώτημα, το ΔΕΕ απάντησε ότι η Οδηγία 92/12, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης, ιδίως δε των αρχών της ασφάλειας δικαίου και της αναλογικότητας, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση - όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη που επιτρέπει να κηρύσσεται αλληλεγγύως υπεύθυνος για την πληρωμή των ποσών των χρηματικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν λόγω παραβάσεως κατά τη διακίνηση εμπορευμάτων υπό καθεστώς αναστολής επιβολής των ειδικών φόρων καταναλώσεως ο κύριος των προϊόντων αυτών, όταν έχει συμβατική σχέση με τους δράστες της παραβάσεως η οποία τους καθιστά εντολοδόχους του - δυνάμει της οποίας ο εγκεκριμένος αποθηκευτής κηρύσσεται αλληλεγγύως υπεύθυνος για την πληρωμή των εν λόγω ποσών, χωρίς να μπορεί να απαλλαγεί από την ευθύνη αυτή αποδεικνύοντας ότι δεν έχει καμία σχέση με τις ενέργειες των δραστών της παραβάσεως, ακόμη και αν, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, ο αποθηκευτής αυτός, κατά τον χρόνο διαπράξεως της παραβάσεως, δεν είχε ούτε την κυριότητα των εμπορευμάτων ούτε συμβατική σχέση με τους δράστες της παραβάσεως αυτής, η οποία να τους καθιστά εντολοδόχους του.

Κατόπιν της ως άνω απόφασης - σταθμό του ΔΕΕ, η υπόθεση εισήχθη εκ νέου προς συζήτηση στο ΣτΕ, το οποίο, με την με αρ. 2330/2016 απόφασή του, αναίρεσε την με αρ. 1784/2009 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, στο οποίο και παρέπεμψε την υπόθεση για νέα εκδίκαση. Το τελευταίο, με την με αρ. Α506/2018 απόφασή του, απέρριψε την έφεση του Ελληνικού Δημοσίου, κρίνοντας ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προυποθέσεις για την κήρυξη της προσφεύγουσας ως αλληλεγγύως συνυπεύθυνης αστικώς, κατά το άρθρο 108 του Τελωνειακού Κώδικα.

Η απόφαση είναι δημοσιευμένη στην ΤΝΠ Νόμος (C-81/15), στην ιστοσελίδα EUR-Lex και στην CURIA .